Η διαδικτυακή βία είναι μια μορφή βίας που παρουσιάζει αυξημένα ποσοστά χρόνο με το χρόνο και ειδικά τα 2 τελευταία χρόνια της πανδημίας. Η αύξηση αυτή οφείλεται τόσο στο ότι πολλοί περισσότεροι άνθρωποι ήρθαν σε πιο άμεση επαφή με το διαδίκτυο αλλά και στην ψυχολογική πίεση που έχουν επιφέρει οι ριζικές αλλαγές των 2 αυτών ετών. Μία μορφή αυτής της βίας είναι και η έκθεση ή παρακολούθηση προσωπικών στιγμών ενός ατόμου χωρίς τη συναίνεσή του, από κάποιον που θέλει να εκδικηθεί, να υποτιμήσει ή να εκμεταλλευτεί το άτομο αυτό. Συνηθέστεροι όροι που χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν τέτοιες πράξεις είναι: revenge porn (εκδικητικό πορνό), image-based sexual abuse (σεξουαλική παρενόχληση μέσω εικόνων), cyberstalking (διαδικτυακή παρενόχληση), cyberharassment (διαδικτυακή καταδίωξη), cyber intimate partner violence (διαδικτυακή βία από ερωτικό σύντροφο).
Πρόκειται για μία ιδιαίτερη μορφή εκβιασμού ή εκδίκησης καθώς το θύμα πολλές φορές ντρέπεται να αποκαλύψει την απειλή ή νιώθει και υπεύθυνο σε ένα βαθμό γιατί δεν πρόσεξε ή γιατί άφησε να καταγραφούν αυτές οι στιγμές. Εδώ είναι πολύ σημαντικό να τονίσουμε ότι ακόμα και αν η καταγραφή των προσωπικών στιγμών είναι συναινετική, η μη συναινετική έκθεσή τους σε τρίτους είναι παράνομη! Ο θύτης συχνά επιχειρεί να εξευτελίσει το θύμα του για να εκδικηθεί την απιστία ή την εγκατάλειψη. Ο εξευτελισμός αποτελεί μία προσπάθεια ακραίας υποτίμησης της προσωπικότητας του θύματος, κάτι που κάνει πιο «εύκολο» τον χωρισμό για το θύτη (αν δεν είσαι άξιος αγάπης, πονάω λιγότερο που σε χάνω). Άλλες πάλι φορές η δημοσιοποίηση προσωπικών στιγμών σε τρίους γίνεται γιατί αυτό διεγείρει σεξουαλικά τον θύτη.
Ποιος είναι ο θύτης;
Ένας από τους λόγους που οδηγούν έναν άνθρωπο να θέλει να εξευτελίσει και να εκδικηθεί έναν άλλον, είναι ο φθόνος. Ο φθόνος είναι η καταστροφική ζήλεια των δημιουργικών ικανοτήτων κάποιου άλλου. Είναι ένα συναίσθημα που γεννιέται από τα πρώτα χρόνια της ζωής μας. Εκείνη την περίοδο που εξαρτόμαστε πλήρως από το πρόσωπο που μας φροντίζει και αισθανόμαστε ανήμποροι να καλύψουμε μόνοι τις ανάγκες μας. Όταν η φροντίδα που χρειαζόμαστε αργεί (πχ: η μαμά καθυστερεί να θηλάσει ένα μωράκι τη στιγμή που εκείνο πεινάει), το άγχος θανάτου δυναμώνει, καθώς νιώθει ότι αν το στήθος δεν έρθει, εκείνο θα πεθάνει! Τότε το βρέφος συνειδητοποιεί ότι η πηγή της επιβίωσής του βρίσκεται σε κάποιο άλλο αντικείμενο κι εκεί δημιουργείται ο φθόνος. Το βρέφος βιώνει την οδύνη της πείνας και φθονεί το στήθος γιατί νιώθει μπορεί να το ανακουφίσει και δεν το κάνει. Γι΄αυτό και όταν το αργοπορημένο στήθος έρχεται, το βρέφος του επιτίθεται στην αρχή με σκοπό να το καταβροχθίσει, και ησυχάζει μόνο όταν το γάλα φτάνει σε ικανοποιητική ποσότητα στο στομάχι του και το άγχος του θανάτου απαλύνεται. Αν αυτό το συναίσθημα δεν φροντιστεί με τον κατάλληλο τρόπο από την αρχή, θα θεριεύει με τα χρόνια και θα δημιουργεί βίαιους ανθρώπους κάθε φύλου. Στις ενήλικες σχέσεις συναντάμε τον φθόνο ως επιθυμία καταστροφής της ικανότητας του άλλου να δημιουργεί καλό και να εγείρει όμορφα συναισθήματα (το άτομο που φθονεί νιώθει ότι δεν έχει αυτή την ικανότητα από μόνο του).
Ποιος είναι ο κατάλληλος τρόπος φροντίδας του φθόνου;
Στη βρεφική ηλικία το μωράκι μας χρειάζεται να ικανοποιούμε τις ανάγκες του την κατάλληλη στιγμή ή έστω να μην αργοπορούμε πολύ και να του δίνουμε τόσο όσο χρειάζεται, ούτε λιγότερο, ούτε περισσότερο. Δεν ωφελεί δηλαδή να «πνίξουμε» το μωρό μας στο γάλα για να νιώσει ικανοποιημένο. Χρειάζεται να διαβάσουμε σωστά την ανάγκη του και να σταματήσουμε όταν νιώσουμε ότι χορταίνει. Το ίδιο κάνουμε και στις επόμενες ηλικίες συμβαδίζοντας με τις ανάγκες του παιδιού ανάλογα με το στάδιο ανάπτυξης. Στην ενήλικη ζωή η υποστήριξη και η αυτογνωσία που μας προσφέρει η ψυχοθεραπεία, μας βοηθά αρχικά να αναγνωρίσουμε ότι υποφέρουμε από φθόνο, να ξετυλίξουμε το νήμα και να φτάσουμε στην αρχή, εκεί όπου δεν πήραμε αυτό που χρειαζόμασταν και ως αποτέλεσμα φθονούσαμε το πρόσωπο που δεν μας το έδινε. Στη συνέχεια οδηγούμαστε να αναπτύξουμε τη δημιουργικότητά μας και να γεννήσουμε εμείς το καλό που μας έλειψε, αντί να θέλουμε να το καταστρέψουμε όταν το βλέπουμε σε κάτι έξω από εμάς.
Βάγια Ζιώγα – Ψυχολόγος
Σχόλια