Γιατί γίνεται αυτό που φοβάσαι;
Γιατί όταν φοβόμαστε κάτι έντονα καταλήγουμε να το παθαίνουμε;
Είμαστε «άτυχοι» ή μήπως βάζουμε κι εμείς κάπου το χεράκι μας;
Επειδή δεν πιστεύουμε πολύ στον παράγοντα της τύχης, συνήθως ισχύει το δεύτερο. Πολλές φορές βάζουμε στο μυαλό μας ένα άσχημο σενάριο ή μία δυσάρεστη εικόνα ή ένα αρνητικό χαρακτηριστικό, τόσο έντονα, που καταλήγουμε να το κάνουμε πραγματικότητα με τις πράξεις μας. Παγιδευόμαστε στην ουσία σε έναν φαύλο κύκλο όπου η αρνητική σκέψη ότι κάπου υστερούμε ή ότι κάπου θα αποτύχουμε, μας κάνει να συμπεριφερόμαστε με ανάλογο τρόπο και τελικά να έχουμε το αποτέλεσμα που φοβόμασταν, επιβεβαιώνοντας έτσι ότι είχαμε δίκιο να το φοβόμαστε.
Αν, για παράδειγμα, φοβάμαι ότι στο πρώτο ραντεβού δε θα φανώ αρκετά ενδιαφέρον άνθρωπος στον άλλον, αυτόματα μιλάω πολύ λιγότερο, είμαι πιο μαζεμένος, είμαι λιγότερο εκφραστικός και δεν ανοίγω πρώτος κάποιο θέμα προς συζήτηση. Έτσι είναι πολύ πιθανό ο άλλος να με θεωρήσει βαρετό άνθρωπο (χωρίς απαραίτητα να είμαι) κι έτσι να επιβεβαιώσω τον φόβο μου και να ¨φορέσω¨ την ταμπέλα του βαρετού ανθρώπου.
Γιατί όμως πέφτουμε σε αυτή την παγίδα;
Από μικρός στα βάσανα…
Όλοι μας έχουμε αναμνήσεις από τα παιδικά μας χρόνια στις οποίες η μαμά μας, ο μπαμπάς μας, η γιαγιά μας και άλλα κοντινά μας πρόσωπα μας αποδίδουν κατ’ επανάληψη, συγκεκριμένους χαρακτηρισμούς, πχ: γλωσσού, ζωηρός, σοβαρό παιδί, ανεύθυνος κλπ. Οι λέξεις αυτές πιθανότατα μας ακολουθούν ακόμα και σήμερα, στην ενήλικη ζωή, πχ: «Από μικρός ήταν φοβητσιάρης αυτός». Πρόκειται για χαρακτηρισμούς που μας αποδίδονταν από τα πιο κοντινά και αγαπημένα μας πρόσωπα, τα πρόσωπα που εμπιστευόμασταν πιο πολύ από όλους. Σαν παιδιά δεν είχαμε την κριτική ικανότητα να τα αποτινάξουμε και έτσι μπήκαμε στη διαδικασία να τα κάνουμε δικά μας και να δρούμε με βάση αυτά. Είναι πολύ πιθανό το παιδί που χαρακτηριζόταν ως φοβητσιάρης, να έγινε ένας ενήλικας με φοβίες.
Μειωμένη αυτοπεποίθηση
Οι άνθρωποι με μειωμένη αυτοπεποίθηση τείνουν να έχουν ανασφάλειες σε πολλούς τομείς της ζωής τους. Είναι εξαρχής προκατειλημμένοι ότι δε θα τα καταφέρουν αρκετά καλά, είτε αυτό αφορά τη δουλειά τους είτε τις σχέσεις τους είτε κάποιον άλλο τομέα της ζωής τους. Έτσι, είναι πολύ πιο ευάλωτοι στο να επιβεβαιώσουν κάποιον αρνητικό χαρακτηρισμό, είτε αυτός προέρχεται από άλλους είτε από τους ίδιους. Είναι μάλιστα πιο πιθανό να αποδίδουν οι ίδιοι ελαττώματα στον εαυτό τους και να δρουν με βάση αυτά.
Αρνητική σκέψη
Οι άνθρωποι στους οποίους υπερτερεί ο αρνητισμός, πολύ συχνά στρέφουν αυτή την αρνητικότητα στον εαυτό τους. Οι αρνητικές σκέψεις ότι δε θα τα καταφέρουν, δε θα γίνουν συμπαθείς, θα είναι άτυχοι κλπ. είναι πολύ πιο ισχυρές από τις πιο θετικές και αισιόδοξες. Έτσι, ακόμα και όταν τους συμβεί κάτι καλό δε θα μπορέσουν να το δουν, αντίθετα θα βρουν μία αρνητική του προέκταση.
Πως θα βγούμε από την παγίδα της αυτοεκπληρούμενης προφητείας;
Αποδοχή του εαυτού μας
Δεν είμαστε τέλειοι! Είμαστε άνθρωποι και το τέλειο εξ ορισμού δεν υπάρχει. Αυτό σημαίνει ότι όλοι έχουμε κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που μπορεί να μην είναι αποδεκτά από όλους. Δεν πειράζει, αρκεί να είναι αποδεκτά από εμάς. Μπορεί να μην είμαι η «ψυχή της παρέας» αλλά αν είμαι εντάξει με αυτό, θα είμαι ένα μέλος της που λέει λίγα και καλά.
Αυτογνωσία
Κανείς δεν ξέρει καλύτερα τον εαυτό μας από εμάς. Βαθειά μέσα μας γνωρίζουμε ποιοι είμαστε, τι μας ευχαριστεί, τι μας κάνει χαρούμενους και τι μας ενοχλεί. Οι χαρακτηρισμοί του παρελθόντος, λοιπόν, μπορούν να μείνουν εκεί που ανήκουν, στο παρελθόν!
Θετικότητα
Επικεντρώνουμε την προσοχή μας στα θετικά μας στοιχεία, στο χαμόγελό μας και την καλή μας διάθεση. Αναμένουμε θετική έκβαση όταν καταπιανόμαστε με κάτι και στην περίπτωση που αυτό δεν έρθει, τουλάχιστον θα έχουμε απολαύσει τη διαδικασία. Προμοτάρουμε τον εαυτό μας αντί να τον σαμποτάρουμε!